PROJEKT REALIZOWANY W LATACH 2023-2025
Akademia Rodzinna „Kompas” - kontynuacja i rozwinięcie programu realizowanego we współpracy z MCPS w latach 2020-2022 - to spójny kompleks działań z zakresu wsparcia rodziny, w tym rodzin dysfunkcyjnych, z których dzieci czasowo przebywają w pieczy zastępczej oraz ośrodkach wychowawczych i socjoterapeutycznych. Działania realizowane w ramach zadania mają charakter systemowy, oddziałujący na całą rodzinę, co zapewnia maksymalną skuteczność i trwałość zmian. Program zawiera elementy diagnozy problemowej rodzin oraz mediacji, coachingu i terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach, a jego struktura pozwala na elastyczne dostosowywanie do potrzeb konkretnych grup odbiorczych. Realizowany jest we współpracy z Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Młodzieżowym Ośrodkiem Socjoterapii, Młodzieżowym Domem Kultury "Ochota", Wydziałem Oświaty i Wychowania dla Dzielnicy Ochota oraz szkołami i placówkami oświatowymi.
Zgodnie z celami działania PTZN (pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób), cele zadania to:
- wzmacnianie rodziców i rodzin w realizacji ich funkcji opiekuńczo-wychowawczych, podnoszenie ich sprawstwa w radzeniu sobie w sytuacjach kryzysowych m.in. poprzez rozwijanie kompetencji wychowawczych, społecznych, interpersonalnych i indywidualnych rodziców oraz skuteczności oddziaływań rodzicielskich;
- wsparcie dzieci sytuacjach kryzysowych wynikających z niemożności lub niewłaściwego wypełniania ról rodzicielskich, kształtowanie umiejętności społecznych, interpersonalnych i indywidualnych dzieci i młodzieży, a tym samym ograniczanie używania substancji psychoaktywnych i innych zachowań ryzykownych;
- promowanie nowych rozwiązań w zakresie wspierania rodziny oraz wartości prorodzinnych;
- wsparcie rodzin z dziećmi, młodych rodziców i rodzin, z których dzieci czasowo przebywają w pieczy zastępczej.
Na projekt składają się 3 wzajemnie dopełniające się bloki działań:
1. Weekendowa Akademia Rodzinna – warsztaty sobotnie dla rodzin, realizowane także w okresie wakacyjnym
2. Indywidualne psychologiczno-pedagogiczne konsultacje rodzinne z elementami coachingu i mediacji, realizowane także w okresie wakacyjnym
3. Terapeutyczne rodzinne warsztaty wyjazdowe dla rodzin uczestniczących w programie - raz w roku
WEEKENDOWA AKADEMIA RODZINNA
Głównym działaniem w ramach zadania są warsztaty kompetencji wychowawczych dla rodziców, oparte na dwóch programach: „Szkoła dla Rodziców i Wychowawców” i „Program Wzmacniania Rodziny 10-14”, dopełnionych i rozszerzonych o elementu coachingu umiejętności wychowawczych oraz o autorskie ćwiczenia warsztatowe i metody realizatorów, powstałe w rezultacie wieloletniej pracy z rodzinami. Równolegle z warsztatami dla rodziców odbywają się zajęcia o charakterze socjoterapeutycznym - warsztaty zachowań konstruktywnych dla dzieci, ponieważ w warsztatach często uczestniczą także rodzice samodzielnie wychowujące dzieci i nie mający możliwości zapewnienia im opieki na czas zajęć. Tym samym ich udział staje się niemożliwy, jeśli dzieci tej opieki nie otrzymają. Jednocześnie ci właśnie rodzice mają największą potrzebę wsparcia i poszerzenia umiejętności wychowawczych, ponieważ w ich rodzinach najczęściej występują różnorakie dysfunkcje, w tym przemoc domowa i problem alkoholowy, a wynikające z niego własne deficyty współuzależnionych są przyczyną problemów w relacjach rodzinnych, w tym relacjach z dziećmi. Natomiast dzieci z rodzin dysfunkcyjnych (z których część przebywa w pieczy zastępczej lub ośrodkach wychowawczych) mają zazwyczaj duże deficyty w zakresie umiejętności interpersonalnych i intrapsychicznych oraz często zdradzają zaburzenia zachowania. Warsztaty zachowań konstruktywnych dają możliwość stwarzania sytuacji korygujących zaburzone zachowanie i pomagają kształtować konstruktywne przekonania, budować system wartości, radzić sobie z trudnymi stanami emocjonalnymi. Równoległe warsztaty dla dzieci dają też w razie potrzeby możliwość wypracowania przez nie treści ważnych dla rodziców i ich wzajemnych relacji, które są następnie prezentowane rodzicom i stanowią dla nich ważny materiał do pracy. Tak zaplanowana organizacja zajęć uwzględnia potrzeby i możliwości rodziców pracujących, którzy są w stanie korzystać z zajęć tylko w weekendy, a także rodziców nie mogących zapewnić dzieciom opieki na czas swojego udziału w warsztatach. Jednocześnie daje możliwość realizacji wspólnych działań rodziców i dzieci, które są stałym elementem weekendowych spotkań warsztatowych, jako dopełnienie programu i okazja do praktycznego przetrenowania nabywanych umiejętności, a także zintensyfikowanie procesu budowania więzi i integracji rodzinnej.
Cele warsztatów dla rodziców:
- budowanie i wzmacnianie konstruktywnych relacji i więzi rodzinnych jako ważnego czynnika chroniącego;
- wsparcie rodziców (w tym rodziców dzieci przebywających w ośrodkach wychowawczych i socjoterapeutycznych oraz pieczy zastępczej) i pomoc w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami wychowawczymi;
- wzmacnianie zasobów osobistych rodziców, podniesienie kompetencji wychowawczych, kształtowanie postaw i umiejętności oraz dostarczanie wiedzy w zakresie wychowania oraz adekwatnego reagowania na zachowania ryzykowne dzieci;
- integracja rodziców, dzielenie się wiedzą i doświadczeniem, budowanie wzajemnego zaufania i sieci wsparcia rodziców (grupa warsztatowa ma także charakter grupy wsparcia).
Cele warsztatów dla dzieci:
- poprawa ich funkcjonowania w środowisku szkolnym, rówieśniczym i rodzinnym;
- korygowanie zaburzonego zachowania i zmniejszenie zagrożenia wykluczeniem poprzez konstruktywne wsparcie w rodzinie, umożliwiające kształtowanie właściwych postaw społecznych, umiejętności rozpoznawania i konstruktywnego zaspakajania potrzeb emocjonalnych, respektowanie granic, odpowiedzialne zarządzanie własną aktywnością, ograniczanie zachowań ryzykownych.
INDYWIDUALNE PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNE KONSULTACJE RODZINNE z elementami coachingu i mediacji
Obok zajęć grupowych, stanowiących trzon programu, musi znaleźć się miejsce na konsultacje indywidualne dla rodziców – pomoc w rozwiązywaniu problemów specyficznych lub takich, których rodzic nie chce nagłaśniać na forum grupy (związanych na przykład z relacjami małżeńskimi rzutującymi na proces wychowawczy, dysfunkcjami rodzinnymi lub własnymi deficytami i traumami).
Nazwa programu „Kompas” określa główne założenia metodyczne i filozofię warsztatów. Kompas wskazuje kierunek, pomaga wybrać drogę. Ale człowiek sam wybiera swoją drogę, sam decyduje o jej kierunku i określa cel swojej wędrówki. Zajęcia nie narzucają „jedynej słusznej” koncepcji wychowania, a rozszerzają perspektywę i rodzicielskie instrumentarium, pomagają zobaczyć różne możliwe drogi postępowania, dostrzec ich niebezpieczne zakręty i świadomie wybrać tę, którą rodzic uzna za najlepszą dla siebie i swojego dziecka.