Akademia Rodzinna „Kompas” to program z zakresu profilaktyki uniwersalnej, mających charakter systemowy, oddziałujący na całą rodzinę, co zapewnia maksymalną skuteczność i trwałość zmian.
Cele programu to: rozwijanie kompetencji wychowawczych i społecznych rodziców oraz skuteczności oddziaływań rodzicielskich, doskonalenie umiejętności interpersonalnych i indywidualnych dzieci i młodzieży oraz wzmacnianie więzi rodzinnych. Długofalowym celem głównym jest poprawa funkcjonowania dzieci i młodzieży w środowisku szkolnym, rówieśniczym i rodzinnym, korygowanie zaburzonego zachowania i zmniejszenie zagrożenia wykluczeniem poprzez konstruktywne wsparcie w rodzinie, umożliwiające kształtowanie właściwych postaw społecznych, respektowanie granic, odpowiedzialne zarządzanie własną aktywnością, ograniczanie zachowań ryzykownych.
Akademia Rodzinna „Kompas” jest zrealizowana dzięki dofinansowaniu ze środków Województwa Mazowieckiego.
Na projekt składają się wzajemnie dopełniające się bloki działań:
1. Warsztaty cotygodniowe dla rodziców i równoległe zajęcia dla dzieci realizowane w ciągu roku szkolnego
2. Weekendowa Akademia Rodzinna – comiesięczne warsztaty sobotnie dla rodzin, realizowane także w okresie wakacyjnym
3. Weekendowe wyjazdy integracyjno-warsztatowych dla dzieci z rodzicami - raz w roku w okresie wakacyjnym
Głównym działaniem w są warsztaty kompetencji wychowawczych dla rodziców, opartych na dwóch rekomendowanych programach: „Szkoła dla Rodziców i Wychowawców” i „Program Wsparcia Rodziny 10-14”, dopełnionych i rozszerzonych o autorskie pomysły, ćwiczenia i metody realizatorów, powstałe w rezultacie wieloletniej pracy z rodzinami. Planowana organizacja zajęć uwzględnia potrzeby i możliwości rodziców pracujących, którzy są w stanie korzystać z zajęć tylko w godzinach popołudniowo-wieczornych, a także rodziców nie mogących zapewnić dzieciom opieki na czas udziału w warsztatach.
Cele warsztatów dla rodziców:
• budowanie i wzmacnianie konstruktywnych relacji i więzi rodzinnych jako ważnego czynnika chroniącego przed uzależnieniami;
• wsparcie rodziców i pomoc w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami wychowawczymi;
• wzmacnianie zasobów osobistych rodziców, podniesienie kompetencji wychowawczych, kształtowanie postaw i umiejętności oraz dostarczanie wiedzy w zakresie wychowania oraz adekwatnego reagowania na zachowania ryzykowne dzieci (w tym eksperymentowanie z substancjami psychoaktywnymi);
• integracja rodziców, dzielenie się wiedzą i doświadczeniem, budowanie wzajemnego zaufania i sieci wsparcia rodziców.
Obok zajęć grupowych, stanowiących trzon programu, oferujemy konsultacje indywidualne dla uczestników warsztatów – pomoc w rozwiązywaniu problemów specyficznych lub takich, których rodzic nie chce nagłaśniać na forum grupy (związanych na przykład z relacjami małżeńskimi rzutującymi na proces wychowawczy lub własnymi deficytami i traumami).
Dotychczasowe doświadczenie wykazało potrzebę zorganizowania równolegle z warsztatami dla rodziców zajęć (opiekuńczo-wychowawczych oraz warsztatów zachowań konstruktywnych z pedagogiem) dla dzieci, ponieważ w warsztatach często uczestniczą także rodzice (najczęściej, choć nie tylko, mamy) samotnie wychowujące dzieci i nie mający możliwości zapewnienia im opieki na czas zajęć. Równoległe warsztaty dla dzieci dają też w razie potrzeby możliwość wypracowania przez nie treści ważnych dla rodziców i ich wzajemnych relacji (dotyczących np. potrzeb i oczekiwań dzieci, ich odbioru niektórych zachowań rodziców itd.), które są następnie prezentowane rodzicom i stanowią dla nich ważny materiał do pracy. W razie potrzeby istnieje także możliwość wprowadzenia elementów warsztatów wspólnych dla rodziców i dzieci jako dopełnienia programu i okazji do praktycznego przetrenowania nabywanych umiejętności.
Nazwa programu „Kompas” określa główne założenia metodyczne i filozofię warsztatów. Kompas wskazuje kierunek, pomaga wybrać drogę. Ale człowiek sam wybiera swoją drogę, sam decyduje o jej kierunku i określa cel swojej wędrówki. Zajęcia nie narzucają „jedynej słusznej” koncepcji wychowania, a rozszerzają perspektywę i rodzicielskie instrumentarium, pomagają zobaczyć różne możliwe drogi postępowania, dostrzec ich niebezpieczne zakręty i świadomie wybrać tę, którą rodzic uzna za najlepszą dla siebie i swojego dziecka.
Warsztaty stacjonarne dla rodziców i dzieci odbywają w siedzibie Oddziału PTZN w Warszawie, użyczanej przez partnera - Młodzieżowy Dom Kultury "Ochota", ul. Rokosowska 10. Budynek posiada wszelkie ułatwienia dla osób niepełnosprawnych (podjazd, winda, specjalnie przystosowane toalety, parking) Warsztaty wyjazdowe: Szkolny Ośrodek Wypoczynkowy "Syrenka" w Marózie .
Ramowy zakres tematyczny warsztatów dla rodziców:
• Ja-rodzic: do czego wychowujemy nasze dzieci, wizja wychowania i jego celów
• Budowanie satysfakcjonujących relacji z dzieckiem; wychowanie wspierające; „daj dziecku BMW” – potrzeby psychiczne dziecka i ich adekwatne zaspakajanie
• Dobra i skuteczna komunikacja w rodzinie
• Granice w życiu rodzinnym
• „Trudne dzieci”? Motywowanie dziecka do zmiany/współpracy/ nauki; efektywna współpraca rodziców i szkoły dla dobra dziecka
• Oswoić emocje – kształtowanie świadomości i inteligencji emocjonalnej, rozpoznawanie i konstruktywne wyrażanie emocji, adekwatne reagowanie
• Złość - sprzymierzeniec czy wróg? Jak konstruktywnie radzić sobie z trudnymi emocjami (rodzica i dziecka)
• Ustanawianie skutecznych zasad życia rodzinnego, wyznaczanie w rodzinie jasnych granic i ich egzekwowanie
• Postawy rodzicielskie a używanie środków psychoaktywnych przez dzieci – uwarunkowanie i mechanizmy eksperymentowania i uzależnienia, zapobieganie, adekwatne reagowanie.
• Wpisywanie dziecka w role i uwalnianie od nich
• Odkrywanie, wzmacnianie i rozwijanie zasobów osobistych rodzica, pomocnych w procesie wychowania i budowania relacji z dzieckiem
• Wartości indywidualne i rodzinne
• Autorytet - jaki i jak go budować.
• Bieżące problemy, wątpliwości i sukcesy rodziców w obszarze wychowania i budowania relacji z dziećmi – obowiązkowy, najważniejszy element każdego spotkania warsztatowego i często punkt wyjścia do pracy nad pozostałymi tematami
Ramowy zakres tematyczny zajęć dla dzieci:
• Budowanie relacji z rówieśnikami i rodzicami
• Dobra komunikacja w grupie rówieśniczej i w rodzinie
• Integracja i kooperacja w grupie i rodzinie
• Motywowanie dziecka do nauki
• Emocje – czym są, czemu służą i jak sobie z nimi radzić
• Złość, agresja, przemoc
• Granice i zasady w życiu – czy są potrzebne i do czego
• Zachowania ryzykowne (w przypadku dzieci starszych)
Dobór i kolejność tematów, zarówno dla rodziców, jak i dla dzieci, zależy od realnych potrzeb uczestników, ich zdiagnozowanych problemów oraz od wieku dzieci. Tematy zajęć mogą być też w razie potrzeby modyfikowane i dostosowywane na bieżąco do potrzeb uczestników, zgłoszonych podczas wstępnej rundy na temat bieżących problemów, stanowiącej obowiązkowy element każdych zajęć.